Για τον διαδραστικό χάρτη, κάντε κλίκ ΕΔΩ
Ευχαριστούμε τον κο Τατά Σταύρο για την ενημέρωση και την άδεια διάθεσης του χάρτη, μέσα από τον σχολικό δικτυακό τόπο.
ΔΙΑΔΡΑΣΤΙΚΟΣ ΧΑΡΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΚΩΝ ΓΕΓΟΝΟΤΩΝ
Τατάς Σταύρος1,*, Κοψαχείλης Βασίλειος2, Βαΐτης Μιχαήλ3
1Συνεργάτης, 2Υποψήφιος διδάκτορας, 3Επίκουρος καθηγητής
Πανεπιστήμιο Αιγαίου, Τμήμα Γεωγραφίας,
Εργαστήριο Χαρτογραφίας και Γεωπληροφορικής
Λόφος Πανεπιστημίου, Μυτιλήνη
Λέξεις-κλειδιά: Ιστορικό επετειολόγιο, Διαδραστική χαρτογραφία, Γεωγραφικές υπηρεσίες ιστού, Ιστορική γεωγραφία, Χωροχρονικά δεδομένα.
Το 1979, η Διεύθυνση Ιστορίας Στρατού (ΔΙΣ) του Γενικού Επιτελείου Στρατού (ΓΕΣ) αποφάσισε να εκδώσει ένα τόμο με τίτλο “Ευρετήριο Πολεμικών Γεγονότων του Έθνους”, με τα πιο σημαντικά πολεμικά γεγονότα που αφορούν την Ελλάδα και συνέβησαν από την αρχαϊκή περίοδο έως σήμερα. Σε αυτόν καταγράφονται επίσης τα σχετικά πολιτικά - διπλωματικά γεγονότα για την πληρέστερη ενημέρωση του μελετητή. Το 1987 η ΔΙΣ προέβη στην αναμόρφωση του τόμου, συμπληρώνοντας το έργο με επιπλέον γεγονότα, ενώ χρησιμοποιήθηκε η νεοελληνική δημοτική γλώσσα.
Το έργο είναι οργανωμένο σε τρία μέρη. Το πρώτο μέρος αποτελεί το βασικό κορμό του έργου, όπου τα ιστορικά γεγονότα έχουν γραφτεί κατά χρονολογική σειρά και κατά ιστορικές περιόδους, από την αρχαιότητα έως τη σύγχρονη εποχή. Το δεύτερο μέρος αποτελεί το Ιστορικό Επετειολόγιο, εφόσον τα γεγονότα σε αυτό έχουν γραφτεί κατά ημερολογιακή σειρά (ανά ημέρα του έτους). Στο τρίτο μέρος η παρουσίαση των γεγονότων πραγματοποιείται κατά γεωγραφικές περιοχές, χωρισμένες σε δύο κατηγορίες: (α) γεγονότα εντός των ορίων της Ελλάδας και (β) γεγονότα στο εξωτερικό. Σύμφωνα με τη ΔΙΣ, η παρουσίαση των γεγονότων κατά γεωγραφικές περιοχές έγινε επειδή είχε διατυπωθεί η ανάγκη από πολλούς μελετητές να γνωρίζουν τον χρόνο και τον τόπο των διάφορων πολεμικών γεγονότων.
Σκοπός της παρούσας εργασίας είναι να αναδείξει τη χωρική και χρονική διάσταση των ιστορικών γεγονότων που είναι καταχωρημένα στο Ιστορικό Επετειολόγιο, παρουσιάζοντας την κατανομή τους στο γεωγραφικό χώρο ανά επιλεγμένενες χρονικές περιόδους. Για την επίτευξη αυτού του σκοπού χρησιμοποιήθηκαν μέθοδοι και τεχνικές της γεωπληροφορικής και της διαδικτυακής χαρτογραφίας. Έμφαση δόθηκε στην παραγωγή γεωαναφερμένων ψηφιακών δεδομένων από το πρωτότυπο βιβλίο , στη γεωοπτικοποίηση μέσω γεωγραφικών υπηρεσιών ιστού (web map services), καθώς και στη δημιουργία διαδραστικής γεωγραφικής εφαρμογής στον Παγκόσμιο Ιστό (webGIS application).
Για τηνκατασκευή του συστήματος χρησιμοποιήθηκε αποκλειστικά ελεύθερο λογισμικό/λογισμικό ανοικτού κώδικα, ενώ η ολοκλήρωσή του έγινε σε τρία στάδια. Στο πρώτο στάδιο δημιουργήθηκε η βάση γεωγραφικών δεδομένων, όπου ψηφιοποιήθηκαν και αποθηκεύτηκαν τα σημεία όλων των ιστορικών γεγονότων με τις συνοδευτικές τους πληροφορίες (ψηφιοποιήθηκαν 1344 ιστορικά γεγονότα, 688 σημεία). Σε αυτό το στάδιο αντιμετωπίστηκε το πρόβλημα που αφορούσε στη ταυτοποίηση των θέσεων και στη γεωαναφορά των γεγονότων. Το δεύτερο στάδιο αφορούσε την κατασκευή γεωγραφικών υπηρεσιών ιστού για τη διάθεση των γεωχωρικών πληροφοριών και στο τρίτο δημιουργήθηκε η εφαρμογή διαδικτυακής χαρτογραφίας.
Το τελικό αποτέλεσμα είναι ένας διαδραστικός χάρτης στον οποίο παρουσιάζεται η χωρική κατανομή των γεγονότων. Ο χρήστης μπορεί να μετακινηθεί ανάμεσα στα γεγονότα, να εστιάσει σε ένα μεμονωμένο γεγονός και να ενημερωθεί σχετικά με αυτό. Επίσης δίνεται η δυνατότητα εμφάνισης των γεγονότων μιας συγκεκριμένης χρονικής περιόδου, είτε επιλέγοντας ημερομηνίες ή ιστορική περίοδο, είτε αλληλοεπιδρώντας με την μπάρα χρονικής ολίσθησης (timeslider, timeline). Επίσης διατίθεται η ειδική εφαρμογή «Σαν σήμερα» που εμφανίζει τα ιστορικά γεγονότα της τρέχουσας ημέρας.
Η χαρτογραφική απεικόνιση των ιστορικών γεγονότων, με έμφαση στην χωροχρονική τους διάσταση, δίνει τη δυνατότητα στους ενδιαφερόμενους μελετητές, αλλά και στο ευρύ κοινό, να διερευνήσουν τις χωρικές τους συσχετίσεις με τη φυσική και πολιτιστική γεωγραφία της περιοχής όπου έλαβαν μέρος ή να εκτιμήσουν το πλήθος και την χωρική κατανομή τους ανά ιστορική περίοδο.